Çocuğunuz geceleri odasında uyuyamıyor mu?

Çocuğunuz kendi odasında mışıl mışıl uyurken biranda geceleri odanıza misafir olmaya mı başladı? Ayna Eğitim ve Psikolojik Danışma Merkezi Uzman Psikolog Yüksel Artar, çocukların kendi odalarında yatmaktan kaçınma nedenlerini paylaşıyor.

Uykuya geçiş süreci tüm anne babalar ve çocuklar için zor bir süreçtir. Tam her şey yolunda giderken, çocuğunuz odasında alışmış, gece ansızın uyanmaları son bulmuşken tekrar başa dönebilirsiniz. Geceleri uyumamak için sizinle inatlaşan, kendi yatağında yatmak yerine evin farklı odalarında uyuyakalan ve geceleri odanıza misafir olmaya başlayan bir çocuğunuz varsa, ona bu davranışları yaptıran birçok sebep olabilir. Sizin için hazırladığımız öneriler, sorunun ne olduğunu bulmanıza ve eski düzeninize kavuşmanıza yardımcı olacak.

Odaları ayırma zamanı geldi
Çocukların kendi odalarında uyumaları, gelişimleri açısından oldukça önemlidir. Ancak, bu durumda sorulacak en önemli soru, bebeklerin odasının ne zaman ayrılması gerektiğidir. Bu zamanı belirlerken bebeğin fiziksel ve psikolojik gelişimini, anne babanın bu süreçteki algı ve tutumları birlikte değerlendirmelidir. Başlangıçta anne ve babalar, uyurken bebeklerine bir şey olur mu, bebekleri ağlarsa onu duyabilirler mi, gibi kaygılar taşıyabilir. Bu nedenle genellikle bebeklerinin yatağını ilk olarak kendi odalarına koyarlar. Bu hem anne babayı rahatlatır, hem de bebeğin ihtiyaçlarının zamanında karşılanmasında etkili olur. Bu nedenle odayı ayırmak için kesin bir zaman söylemek yerine bir alt ve üst sınır belirlemek daha doğru olur.
Bebeğin beslenmesi ile ilgili gereksinimleri düşünüldüğünde bebek ilk 6 ayda sadece anne sütü ile besleniyor ve 6’ncı aydan itibaren anne sütü ile birlikte ek gıda alıyorsa 12’nci aydan itibaren odası ayrılabilir. Beslenmenin yanı sıra çocuğun psikolojik gelişimi açısından ilk 1 yıl çok önemlidir. Bu süreçte ihtiyaçları zamanında ve tutarlı bir şekilde karşılanan bebekler, kendine ve dış dünyaya ilişkin olumlu bir benlik algısı geliştirmektedir. Bu dönemde bebeğin anne ve baba ile aynı odada yatması, onların varlığı ve sevgisini yakından hissetmesi, ihtiyaçlarının hızlı bir şekilde giderilmesi bebeğin temel güven duygusunun gelişmesine katkıda bulunacaktır. Bebeklerin odalarının ayrılmasında üst sınır ise 2-3 yaş dolaylarında olabilir. Her şeye rağmen çocuğun duygusal ihtiyaçlarını ve ruhsal gelişimini gözlemleyerek, anne ve babaya uygun gelen bir zamanda odasını ayırmak en güvenilir yol olacaktır.

Çocukların odalarını terk etme sebepleri
Bu soru için birçok neden sıralayabiliriz. Bunlardan biri, çocuğun gelişim dönemi ile ilgilidir. Çocuklar 3-6 yaş civarında anne babanın birbirlerine yakınlıklarını ve sevgisini fark eder. Kendisinin de onlar tarafından sevilmesine rağmen neden onunla yatmadıklarını veya anne babanın neden birlikte yattıklarını anlayamaz. Kendini yalnız hisseder. Bu nedenle sık sık anne babanın odasına gidip aralarında veya yanlarında yatma isteği gösterirler.
Nedenlerden ikincisi, aileye yeni bir kardeş gelmesidir. Kardeşin anneye yakın olduğunu gören çocuk kıskançlık yaşayabilir. O da kendisine yer açmak için ebeveyn odasına gelmek isteyebilir.
Üçüncü bir neden ise anne baba arasında sorunların varlığıdır. Anne baba bu durumu çocuktan gizlese de, çocuk uyuyor zannedilerek yapılan tartışmalara tesadüfen uyanarak haberdar olabilir. Anne baba arasındaki ilişkideki sıkıntıyı hisseden çocuk, kaygı, güvensizlik ve huzursuzluk duyabilir. Onların ilişkilerini kontrol etmek, onları yakınlaştırmak veya birleştirmek arzusuyla yanlarına gidip yatmak ister. Yine ebeveynlerden birinin evden çeşitli nedenlerle uzak kaldığında, diğer ebeveynin çocukla yatması, ebeveyn odasında yatma alışkanlığını geliştirebilir. Ebeveyn eve dönsede çocuk anne baba odasında yatmak isteyebilir. Çocuklar, gece gördükleri korkutucu rüyalardan etkilenip, uyanabilir. Güvenilir, rahatlatan bir yer arayışını da anne baba odasında buldukları için onların yanına sığınma ihtiyacı duyarlar. Kendilerine güveni yeterince gelişmemiş çocuklar, uyuduktan sonra anne babalarının evden gideceğini düşünüyor. Kendisini terk edecekleri kaygısı yaşıyorsa, kendi yataklarında uyumak yerine, anne babalarının yanında olmayı isteyeceklerdir.
Odaya dönüş için yapılacaklar: Yürümeye başlayan, memeden uzaklaşmaya başlayan çocuk için ayrı odaya geçmeye hazır diye düşünebiliriz. Öncelikle anne ve babalar, bu süreçte samimi, kararlı ve tutarlı olmaya özen gösterirlerse, çocukların odalarında kendi başlarına yatma alışkanlığını kazanmaları daha rahat olacaktır. Çocuğun yaşına bağlı olarak, çocuğa kendi odası ve kendi yatağının olduğu anlatılmalıdır. Çocuğun uykuya hazırlanmasına dair aile kendi ritüelini oluşturabilir. Burada en sık karşılaşılan sorun, çocuğun ya en baştan yatağına yatmak istememesi ya da yattıktan bir süre sonra ağlayıp anne babasının yanına gelmesidir. Böyle bir durum yaşandığında çocuğu dinlemeli ve anlamaya çalışılmalı, anne ve babanın evde olduğu ihtiyacı olduğu anda onu duyacakları konusunda güvence verilmeli, tekrar odasına götürülmeli ve başlarda gerekirse uykuya dalana kadar yanında kalınmalı, bir masal veya hikaye okunarak, sohbet edilerek rahatlaması sağlanmalıdır. Eğer korktuğunda ısrar ediyorsa çocuğun sarılarak yatabileceği, birlikte seçilen, sevimli bir oyuncak da yardımcı olabilir. Eğer çocuk karanlıktan korktuğunu söylüyorsa, yine sevimli bir gece lambası ya da koridorda bir ışığın açık bırakılması da rahatlatıcı olabilir. Bir daha ağlar ve yanlarına gelirse anne ve baba aynı tutumu devam ettirmelidir. Günler ilerledikçe yanında kalma süresi azaltılmalıdır. Bu süreçte anne ve babanın sabırlı olması, çocuk her ağladığında ya da yanlarına geldiğinde tekrar anne ve babayla uyumasına izin verilmemelidir.

Çocukların uyku eğitimi
Uyku düzeni, bebeğin belli saatlerde gündüz uykusu uyuması ve düzenli bir saatte gece uykusuna yatması demektir. Anne babalar uyku düzenini oluşturmaya ve eğitimine bebek 3-4 aylık olduktan itibaren başlamalıdır. Bu dönemde bebekler tesadüfen uyuyakalmak yerine uyumayı öğrenme dönemine girmişlerdir. Bebeğin uykusunun geldiğine dair işaretlere dikkat etmeleri, fazlasıyla uykusunun gelmesini beklememeleri, baştan itibaren araba, salıncak ve pusette uyumaya alıştırmamaları ve bebeği uyutmak için hep aynı yöntemi kullanmaları gerekir. Gündüz uykuları bebek 9-18 aylıkken günde iki kere, daha sonraki aylarda günde bir kereye iner. Anne babaların uyku düzenini oturturken bunun zaman zaman yorucu bir süreç olacağını, özel günlerde düzenin bozulabileceğini, kendilerine ve bebeklerine karşı sabırlı ve hoşgörülü olmaları gerektiğini kabul etmeleri gerekir. Birbirlerine yardım etmeleri de bu süreçte onları rahatlatacaktır.

Ebeveynlerin yanlış davranışları
• Ebeveynlerin çocuğun zamanı geldiğinde (bir yaşlarından sonra) kendi odalarına geçmelerini çeşitli nedenlerle geciktirmeleri.
• Ebeveynlerin ‘üstünü açar, hasta olur’ gibi bahanelerle ya da kendi evlilik sorunları nedeniyle çocuğu kendi yataklarında yatırmaları ya da ebeveynlerden birinin çocuğun yatağında beraber yatması.
• Geceleri kötü rüya görme, korkma gibi nedenlerle yataklarına gelen çocuğu anne babaların kendi yatağına götürüp rahatlatmak yerine ebeveyn yatağında yatmalarına izin vermeleri.
• Ebeveynlerin eve geç gelmeleri ve çocuğuyla yeterli zaman geçirememeleri nedeniyle çocukla birlikte geç saatlere kadar uyanık kalmaları veya çocukla birlikte yatarak yakın olma ihtiyaçlarını yatakta gidermek istemeleri.
• Tüm bu tutum ve davranışlar çocuğun uyku düzenini oluşturmada güçlük yaratabilir.

İlgili Yazılar

• 

  Hamilelik döneminde sağlıklı beslenin
  Hamilelik döneminde sağlıklı beslenin
• 

  Çocuğunuz otizm olabilir
  Çocuğunuz otizm olabilir
• 

  Ateşli havaleyi tetikleyebilir!
  Ateşli havaleyi tetikleyebilir!
• 

  Geç kalınırsa göz tembelliğine neden olabilir!
  Geç kalınırsa göz tembelliğine neden olabilir!