GAZ KRİZİ

Bebeğinizin gazı nedeniyle yaşadığı rahatsızlık hatta sancılar, sizin için de sancılı geceler ve gündüzler demek olabilir. Ağrısız gaz çıkarmalar ve hem bebeğinizin hem de sizin rahat edebilmeniz için birkaç yöntemi sıralamaya çalıştık.

Bebeğiniz doğmadan önce çevrenizden pek çok uyarı aldınız: nasıl uyutacağınız, nasıl altını değiştireceğiniz, nasıl besleyeceğiniz vb. Arada bir de, neler yemeniz ya da yememeniz gerektiği konusunda çeşitli öneriler duydunuz. Bebekler doğduktan kısa bir süre sonra, kulaktan dolma duyduğunuz “gaz yapar” cümlesinin kısa sürede anlam kazanacağından emin olabilirsiniz. Bebeğiniz bir anda kıpır olmaya, garip garip sesler çıkarmaya başlayacak. “Aa ne kadar sevimli!” derken bir bakacaksınız gaz çıkarmış olacak. Sevimli hatta komik bu yeni durum, hoşunuza gidebilir, tabii saatler süren sırt sıvazlamalar başlamadan önce.
Bebeklerde de, her insan gibi bağırsak hareketleri vardır. “Ancak yeni doğan bebeklerde sindirim sistemi henüz tam olarak gelişmemiştir” diyor Bakırköy Acıbadem Hastanesi’nden Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel ve “Erişkin bireyler, yediklerini sindirmek için bağırsak ve pankreastan salgılanan enzimlerden yararlanır. Bebeklerde bu enzimlerde eksiklikler olduğundan gaz sancısı özellikle yaşamın ilk üç ayında sık görülür” diye ekliyor. Bebeğinizin gazı olması ve bu konuda zorlanması son derece normal bir durumdur. Bunun ötesinde müdahalelerle bebeğinizi –ve kendinizi- rahatlatabilmeniz için uzmanlarla görüştük, çeşitli öneriler hazırladık.

HAVA YUTMAK…
Bebeğiniz gaz sancıları yaşamadığı günlerde bile, gün içinde yemek yerken ağlarken ya da hıçkırırken hava yutar. Karnındaki gazın bir bölümü sindirim sistemi tarafından oluşturuyor olsa da, büyük bölümü gün içinde yuttuğu hava nedeniyle oluşur.
Yediğimiz her şekerin, hatta doğal meyvelerde bulunan hali bile, sadece bir kısmı ince bağırsaklarımızda işlenir ve kalanı kalın bağırsaklara gönderilir. Görevini yerine getirmek için orada hazır bekleyen sayısız bakteri vardır. Bu bakteriler, şekere tutunduklarında ve onu işlemlediklerinde bir miktar gaz açığa çıkar. Her yaştan insan için bu sindirim sisteminin doğal bir sürecidir. Bebeklerin daha fazla gazları varmış gibi görünmelerinin önemli bir nedeni, hem bedenlerinin minicik olması ve çok hareketlenmeleri, hem de gazlarını tutmak için herhangi bir sosyal baskı hissetmemeleridir.

YUTULAN HAVA İLE BAŞ ETMEK
Kimi bebekler gaz çıkarırken gerçek anlamda acı çekebilirler. Bebeğinizin karnının şiştiğini, bacaklarını çektiğini, gerdiğini, ağladığını hatta bağırdığını görebilirsiniz.
Neyse ki, bu durumların da çeşitli çareleri var. İlk aylarda, bebeğinizi beslerken daha sık ara verin, karnı çok şişerse, göbeğine sağdan sola doğru masaj yapın.
Ayrıca bebeğinizi sırtüstü yatırıp, bacaklarını sanki bisiklete biniyormuş gibi hareket ettirerek, bir yandan onunla farklı oyunlar oynayıp bir yandan da bağırsaklarına hafif bir baskı uygulayarak gaz çıkarmasını kolaylaştırabilirsiniz.
Tüm bunlar işe yaramazsa ve bebeğiniz gaz sancıları nedeniyle çok huzursuzlaşırsa, doktorunuzla görüşün. Bebeğinize bazı damlalar verebilir ya da çeşitli bitki çayları önerebilir. Bu sayede hava kabarcıklarının bir araya gelerek daha kolay çıkarılmasını sağlayabilir.

NE YEDİĞİNİZE DİKKAT EDİN
Bu durum kronik hale gelirse, bebeğinizi nasıl ve nelerle beslediğinizi yeniden gözden geçirmelisiniz (eğer anne sütü ile besliyorsanız, neler yediğinize bakmalısınız). Bu noktada doktorunuza danışmanız çok önemlidir ancak, yine de size bazı taktikler öneriyoruz:

• Neler yediğinizi gözden geçirin ve mönünüze belirli yiyecekleri ekleyip çıkararak nelerin bebeğinizde daha fazla gaz oluşmasına neden olduğunu anlamaya çalışın.
• Bebeğiniz biberonla besleniyorsa, biberonunun fazla hava yutmasını önleyecek şekilde tasarlanmış, yaşına uygun ve kaliteli bir ürün olduğundan emin olun.
• Çocuğunuzun reçetesini değiştirin. Bebeğiniz mamasını, sütünü o anda devam etmekte olduğu beslenme çeşidini değiştirmeye çalışın. Daha kolay sindirilebilir besinler yedirmeye ya da anne sütü ile besleniyorsa, siz daha kolay sindirilebilir besinler yediğinizden emin olun.

• Çocuğunuz antibiyotik aldığı zamanlarda onu yoğurtla besleyin. Yoğurt kaybettiği iyi bakterileri geri kazanmasına yardımcı olur. Çocuğunuz katı besinlerle beslenmeye başladığında, bazı meyveler fazla şeker barındırdığından bunlar bebeğinizin gazının artmasına neden olabilir. Bebeğinizin ilk katı besinlerinin kolay sindirilebilir gıdalar olduğundan emin olun, sonrasında giderek diğer gıdaları da vermeye başlayın.

KOLİK OLABİLİR Mİ?
Bebeğinizin karnı sık sık şiştiğinde ve huzursuz davrandığında gazı olduğunu söylemek ve tüm nedeni buna bağlamak çok kolaydır. Ancak huysuz tavırları günün büyük bölümünde ve hemen her gün oluşmaya devam ederse, özellikle belli saatlerde (örneğin akşamüstü) tekrarlanırsa, çocuğunuz kolik olabilir.
Kolik hastalığı olan bir bebek, sanki gazı varmış gibi davranabilir. Ancak o kadar fazla, şiddetli ve uzun süre ağlar ki, ne zaman duracağını merak etmeye başlarsınız. Doktorlar, bir bebeğin günde üç saat ya da daha uzun süre ağlamasını ve haftanın üç ya da daha fazla gününde bu şekilde ağlamasını ve bu durumun birkaç hafta sürmesini kolik belirtisi olarak gösterirler.

Kolik hastalığına neyin neden olduğunu tam olarak bilinmiyor. Kolik, anne ve babanın kötü bakımı ile ilgili değildir, kendinizi suçlamayın. Kolik fazla gaz yapımı veya karın ağrısı ile de ilgili değildir. Karın kaslarının daha sert olması nedeniyle bebek ağlarken bunları kullanır ve kendini kasar. Bu, karnı ağrıdığı anlamına gelmez. Bacaklarını, ellerini de aynı amaçla kasabilir. Güzel olan haber, bu ağlamaların üçüncü ayın sonunda önemli derece azalması hatta ortadan kaybolmasıdır. Bu süre içinde doktorunuzla görüşün. Gaz sancılarını azaltmak için kullanılan pek çok yöntem kolikte de işe yarayabilir.

Neler Yapmalı ?
Gaz sancılarını önleyebilmeniz için, Acıbadem Bakırköy Hastanesi’nden Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel’den öneriler aldık:
• Anne sütü veya mama ile beslenme sırasında bebeğin hava yutmamasına dikkat edilmeli.
• Anne sütü veren anneler, alkol, çay ve kahveden uzak durmalı, gaz yapan yiyecekleri (lahana, nohut, fasulye, karnı bahar, bulgur) azaltmalıdır veya diyetlerinden çıkarıp, tekrar koyma yöntemi ile gaz yapan yiyeceği saptamalıdırlar.
• Bebeğe banyo yaptırmak, karına masaj, sıcak havlu koymak onu rahatlatacaktır.
• Bebeğinize pamuklu ve gevşek kıyafetler giydirmelisiniz.
• Öncelikle anne ve baba sakin olmalı, bu durumun geçici olduğunu bilmeli ve gerginliklerini bebeğe yansıtmamalılar.
• Bebeği sallamak, pusetinde gezdirmek, saç kurutma makinesi veya elektrik süpürgesi gibi aletlerin sesi bebeği sakinleştirebilir.
• Zorda kalınırsa çeşitli gaz damlalarından veya anason, rezene içeren çaylardan az miktarda kullanılabilir, ancak bu ilaçlardan fayda görülmezse devam edilmemelidir.