Çocuklara kendimizin bile anlamakta zorlandığı bir konuyu açıklamak zor. Çocuk uzmanları, çocuklarla terörizm hakkında konuşmaya dair bilmeniz gerekenleri anlatıyor.

Son zamanlardaki korkunç terörist saldırıların (Taksim, Ankara, Sultanahmet) ardından eminiz çocuklarınız “İnsanlar neden canımızı yakmak istiyor?” diye soruyordur. Yürek burkan bu sorunun nasıl cevaplanması gerektiği, hiçbir ebeveynin hazır olduğu bir şey değil.

Uzmanlar, “Açıklaması imkansız olan bir şeyi açıklamanın yollarını arıyoruz, çünkü kendimiz anlamıyoruz,” diyor. Terörizm hakkında konuşmak, diğer korkutucu haberler hakkında konuşmaktan farklıdır. Çünkü doğal felaketlere alışkın o rağmen beklenmeyen ve zalim şiddet gösterilerine hazırlıksızız.

Masum çocuklarımızla terörist eylemler hakkında konuşmak istemiyor olsanız da, bu yapmak zorunda olduğunuz bir şey. Yaşadığımız dünya ve durmak bilmeyen haber döngüsü nedeniyle ebeveynlerin bu konuyu çocuklarıyla konuşmak için çeşitli araçlar geliştirmek durumunda. Bu tüyolar yardımcı olabilir:

Ne bildiklerini öğrenin

Hepimiz çocuklarımızın terörizmden habersiz, mutlu kalmasını isteriz; ama onları bu gerçekten sakınabileceğinizi düşünmeyin. Çocukların sezgileri kuvvetlidir ve çabuk kavrarlar. Televizyondan duymasalar bile diğer çocuklar aralarında konuşacaktır. Ebeveynlerinin normalde olduğundan daha endişeli ve televizyona dikkat kesilmiş bulabilirler. Yetişkinlerin konuşmalarına kulak misafiri olabilirler. Ne olduğunu bilmeseler bile bir şeyler yaşandığının farkında olacaklardır. Böyle durumlarda bilgi sahibi olmak, akıl karışıklığını gidermeye ve çocukların kendini daha iyi hissetmesine yardımcı olur.

Neler bildiğini öğrenmek için konuyu açmasına, soruları ve endişeleri ile konuyu yönlendirmesine izin verin. “Ankara’da çok üzücü bir şey olduğuna dair bir şeyler duymuş olabilirsin, ben de ne bildiğini merak ettim.” gibi bir şey diyebilirsiniz. Herhangi bir şey duyduklarından emin değilseniz ve durduk yere işi daha da karmaşık hale getirmek istemiyorsanız günün nasıl geçtiğini veya ilginç bir şey duyup duymadıklarını sorup, konudan bahsedip bahsetmeyeceğine bakın.

Bu konuyu birden fazla kez konuşun

Çocuklarınızın size zor konular hakkında soru sorabileceklerini bildiklerinden emin olun. Çünkü bir şey hakkında konuşabiliyor olmak bile, onu daha az korkutucu yapar ve iletişim kanallarını açık tutar. Çocuklarınızla konuşmuş olsanız bile tekrar gündeme getirmek önemli, çünkü kendi yaşıtlarından pek çok yanlış bilgi alma riskleri var.

Basit tutun

Çocuklarınızın sadece yaşlarına uygun bilgi aldığından emin olmak için televizyon sürelerini sınırlayın. Çocuklar haber bültenlerine maruz kalmamalı. Sadece medya aracılığıyla öğrenseler bile şiddetin, çocuklar üzerinde kalıcı etkilerinin olabilir. Sadece ebeveynler değil herkes, çocukların gördüğü ve duyduğu imajlara dair dikkatli olmalı.

Çocuklarınızın sorularını, anlayabilecekleri bir dilde yanıtlayın. 4 yaşındaki bir çocuk “Kötü bir şey olmuş” veya “kötü adamlar” var der, çünkü gelişimsel olarak bu yaş çocuğu sadece iyi ve kötü adamlar olduğunu düşünür ve aradaki gri alanı oturtamaz. “Evet, bazı kötü insanlar vardı ve bu kişiler çok kızgın olduğu için diğer insanların canını yaktılar. Ama biz biliyoruz ki; kızgın olduğumuz için kendimize veya diğerlerine zarar vermek hiçbir zaman kabul edilebilir değil” diyebilirsiniz.

Onların seviyesine çekin

Sonrasında olan şeyleri çocukların anlayabileceği deneyimlerle ilişkilendirin. “Hani bir oyuncağı istediğinde ve arkadaşın da onunla tek başına oynamak istediğinde arkadaşınla kavga ediyorsun ya… Sonuçta sadece birinizin olabiliyor. İnsanlar istediğini elde edemediğinde veya sevdikleri biri incindiğinde kavga eder ve kızarlar. İnsanların büyük kavgalara girmesinin bunlar gibi farklı nedenleri vardır.”

Daha büyük veya ergenlik çağındaki bir çocukla konuşmuyorsanız, pek ilgili olmayacak din, siyaset ve başka konulara girmekten kaçının. Çocuklar, kendileri ve etrafındaki insanların iyi olacağını bilmek ister. Yani durumu küçülterek anlatın. “Üzücü bir şey oldu. İnsanların canı yandı ve öldüler, ama merak etme biz oldukça güvendeyiz.”

Çocuğunuzun sorduğu soru tiplerine de dikkat edin. Çocuğunuz “İnsanlar neden bizi incitmek istiyor?” veya “Teröristler neden bizden nefret ediyor?” gibi sorular soruyorsa, çocuğunuz konuyu kişisel hale getiriyor. “Bizden nefret etmiyorlar, bizi tanımıyorlar bile.” diye cevap verin. Yoksa çocuklarınız geceleri pencerelerinden girebilecek, korkunç ve şiddet dolu insanlar tarafından birey olarak nefret edildiğini düşünür hale gelir.

Nasıl hissettiklerini ifade etmeye teşvik edin

Endişelerini dinleyin ve hislerini adlandırmalarına yardımcı olun. Çocukların, olan biteni anlayıp başa çıkmalarına yardımcı olmalısınız. Böylece aynı zamanda onlara bir ömür sürebilecek başa çıkma stratejileri öğretirsiniz. Küçük çocukların hissettikleri şeylere dair kelimeleri bilmesi gerekiyor. “Hislerinizi nasıl ifade edersiniz? Kızdığınızda ne yaparsınız? Üzgün olduğunuzda ne yaparsınız? İnsanların farklılıklarına nasıl saygı gösterirsiniz?” gibi sorulara cevap vermek için o kelimeler bilmeleri gerekir.

İçlerini rahatlatın

Meydana gelen olayın korkutucu olduğunu kabul ederken çocuklarınızı sözleriniz ve davranışlarınızla rahatlatmanız da gerekir. Öncelikle boyutunu anlamasına yardımcı olun. Çocuklara “Haberlere çıkmasının nedeni, olağandışı bir olay olmasından ötürü.” diyebilirsiniz.

Sonrasında dünyada bazı kötü insanlar olsa bile, çok daha fazla sayıda iyi insan olduğunun altını çizin. Bazen çocuklar “İyi olacak mıyım? Bu kötü insanlar neden bu kadar korkunç şeyler yapıyor? Hayat tekrar eskisi gibi olacak mı? Burada da böyle bir şey olabilir mi?” gibi sorular sorabilir. Bu soruların cevabını her zaman veremeyebiliriz ve bunu itiraf da edebilirsiniz. Ama ülkemizi güvende tutmak için herksin sıkı çalıştığını söyleyebilirsiniz.

İyi başa çıkma becerisi gösterin

Çocuklarınıza terör saldırıları korkutucu olsa bile kendinizin iyi olduğunuzu göstermeniz gerekiyor. Ebeveynler doğal olarak sarsılmış ve korkmuş olur, ama olanlar hakkında ne hissettiğimizi belirlemek için çocuklarımız bizi çok dikkatlice izler. Ses tonunuz emniyetimizi sağlayan kişilere ve böyle bir olayın tekrar olmasını önlemek için çabaların arttırılmasına dair güven verirse, çocuklarımız daha rahat hissedecektir.

Emin hissetmiyorsanız da “mış gibi” yapmayın. İkiyüzlü davranmak çocukları daha da rahatsız edebilir, çünkü sözcüklerin hislerle uyumlu olmadığını sezebilirler. Bunun yerine korkmuş ve üzgün olduğunuz halde bizi güvende tutmak için pek çok insanın çalıştığını biliyor olmanın avuttuğunu söyleyin. Kendi endişelerimizi yönetme şeklimiz, gösterebileceğimiz en önemli şey. Bu nedenle ebeveynlerin baş edebilmeleri için yardıma ihtiyaçları varsa bunu gidermeliler, ama çocuklarının önünde değil.

Tutarlılık da oldukça önemli, bu yüzden rutininizi bozmayın ve hayatınızı normal devam ettirin. Çocuklar mevcut o ana derinden bağlıdır. Terörizm çok soyut bir fikir olduğu için anaokulu çocukları sadece biz etkilenirsek etkilenirler.

Güç verin

Terör saldırıları, tamamen kontrolümüz dışında olduğu için korkutucudur, bu nedenle çocuklarınızın kendi güvenliklerinin üzerinde güçlerinin olduğu alanlara odaklanmasına yardımcı olun. Küçük çocuklarla arabada emniyet kemeri takmak, bisiklete binerken kask kullanmak ve yangın tatbikatı yapmak gibi emniyette olmak için kullandıkları stratejiler hakkında konuşmayı deneyin. Bunlar gibi basit şeyler “Hmm, kendimi güvende tutmak için yapabileceğim şeyler de var.” diye düşünmelerine yardımcı olur.

Çocukların kendini daha da güvende hissetmesi için, aileniz ayrıca bir acil eylem planı geliştirebilir. Çocukların el feneri için pil almasına yardımcı olun, evde bir yerlerde su saklayın ve telefonlar çalışmazsa birbirinizle nasıl iletişim kurabileceğiniz, okuldan onları nasıl alabileceğiniz üzerine konuşun. Tüm bunlar onlara kendilerini güçlü hissettirecek şeylerdir. Çocuklarınızın gelecek hakkında düşünmeleri ve umutlu olmaları için yardımcı olun.

İlgili Yazılar

• 

  Hamilelik döneminde sağlıklı beslenin
  Hamilelik döneminde sağlıklı beslenin
• 

  Çocuğunuz otizm olabilir
  Çocuğunuz otizm olabilir
• 

  Ateşli havaleyi tetikleyebilir!
  Ateşli havaleyi tetikleyebilir!
• 

  Geç kalınırsa göz tembelliğine neden olabilir!
  Geç kalınırsa göz tembelliğine neden olabilir!